Klasyfikator

WYTYCZNE DLA KLASYFIKATORA

Sposób i tryb przeprowadzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów regulują przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów (Dz.U. 2012 poz. 1246)

Czynności podejmowane w ramach gleboznawczej klasyfikacji gruntów

1. Przeprowadzenie klasyfikacji obejmuje:

• analizę niezbędnych materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny;
• przeprowadzenie czynności klasyfikacyjnych w terenie;
• sporządzenie projektu ustalenia klasyfikacji;
• rozpatrzenie zastrzeżeń do projektu klasyfikacji;
• wydanie decyzji o ustaleniu klasyfikacji.

2. Czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, przeprowadza osoba upoważniona przez starostę, zwana dalej "klasyfikatorem".

Elementy projektu ustalenia klasyfikacji

Projekt ustalenia klasyfikacji obejmuje:

1)  mapę klasyfikacji, sporządzoną na kopii mapy ewidencyjnej, zawierającą w szczególności:

• granice obszaru objętego klasyfikacją,
• ustalone granice zasięgów konturów typów gleb,
• ustalone granice zasięgów konturów klas bonitacyjnych,
• położenie odkrywek glebowych,
• dane opisowo-informacyjne:
• oznaczenie jednostki ewidencyjnej i obrębu,
• oznaczenie skali,
• oznaczenia typów, rodzajów i gatunków gleb, rodzajów użytków gruntowych oraz klas bonitacyjnych,
• numery konturów klas bonitacyjnych oraz odkrywek glebowych;

2) protokół zawierający w szczególności:

• ogólną charakterystykę gruntów objętych klasyfikacją, w tym ukształtowanie terenu, jego wzniesienie nad poziom morza, ilość opadów atmosferycznych, stosunki wodne, istniejące budowle wodno-melioracyjne, dominujące rodzaje użytków gruntowych, typy gleb oraz dominujące klasy bonitacyjne,
• zestawienie opisów odkrywek glebowych charakteryzujących typy, rodzaje i gatunki gleb, rodzaje użytków gruntowych oraz klasy bonitacyjne,
• informację o mapie ewidencyjnej,
• popisy klasyfikatora oraz właścicieli obecnych przy przeprowadzaniu czynności klasyfikacyjnych w terenie,
• datę jego sporządzenia.

Przepisy u.p.g.k. nie określają kwalifikacji zawodowych, jakie musi posiadać osoba, którą starosta może upoważnić do wykonania gleboznawczej klasyfikacji gruntów. W § 5 ust. 2 r.g.k.g. wskazano jedynie, że czynności związane z przeprowadzeniem gleboznawczej klasyfikacji gruntów wykonuje osoba upoważniona przez starostę, zwana klasyfikatorem. Należy podkreślić, że wymogi w stosunku do klasyfikatora pozostają niezmienne od czasu wprowadzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów i obejmują:

• znajomość gleboznawstwa ogólnego i szczegółowego,
• umiejętność rozpoznawana typów, rodzajów i gatunków gleb wymienionych w UTKG,
• umiejętność oznaczania właściwości gleb w warunkach terenowych;
• znajomość UTKG,
• znajomość technicznych zasad przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji gruntów,
• znajomość przepisów prawnych z zakresu gleboznawczej klasyfikacji gruntów,
• posiadanie dyplomu ukończenia kursu lub studiów podyplomowych na kierunku: gleboznawstwo, gleboznawcza klasyfikacja gruntów i kartografia gleb.

Kto wykonuje klasyfikację gleboznawczą gruntów?

Przeprowadzanie gleboznawczej klasyfikacji gruntów wymaga udziału klasyfikatora, upoważnionego przez starostę, odpowiadającego za wykonanie prac klasyfikacyjnych oraz kierownika prac geodezyjnych legitymującego się uprawnieniami zawodowymi w dziedzinie geodezji i kartografii w zakresie 1, 2 lub 5, odpowiedzialnego za wykonanie prac geodezyjnych.

Kiedy można wykonać klasyfikację gleboznawczą gruntów?

Czynności klasyfikacyjne w terenie, co do zasady, przeprowadza się w okresie wegetacyjnym, który w warunkach naszego kraju trwa przeciętnie od 15 marca do 15 listopada. W przypadku gdy warunki terenowe i pogodowe umożliwiają ocenę produkcyjności użytków rolnych i leśnych, dopuszcza się przeprowadzenie gleboznawczej klasyfikacji gruntów w innym terminie.

W przypadku gruntów chronionych należy przestrzegać okresu marzec – listopad w celu zapobieżenia błędów przy określaniu klasy gruntu.

Ustalanie zasięgu konturu klasyfikacyjnego

• W przypadku gdy granice konturów typów gleb i klas bonitacyjnych pokrywają się z granicami naturalnymi wody płynącej, drogi publicznej, linii kolejowej itp., to granice tych konturów pokrywają się z granicą naturalną, nawet w przypadkach, kiedy po drugiej stronie drogi lub wody płynącej występuje ten sam typ i ta sama klasa bonitacyjna.
• Przy określaniu zasięgu nowo ustalanych konturów klasyfikacyjnych wydziela się kontury o powierzchni co najmniej 0,10 ha.
• Nowo ustalone kontury klasyfikacyjne o powierzchni mniejszej niż 0,10 ha włącza się do konturu przyległego.
• Dotychczas ujawnionych w EGiB konturów klasyfikacyjnych o powierzchni mniejszej niż 0,10 ha nie włącza się do konturu przyległego.
• Jeżeli przy określaniu zasięgu nowo ustalanych konturów klasyfikacyjnych powierzchnia dotychczas ujawnionego w EGiB sąsiedniego konturu klasyfikacyjnego wyniesie poniżej 0,10 ha, takiego konturu także nie włącza się do konturu przyległego.
• Minimalna powierzchnia konturów klasyfikacyjnych, wynosząca 0,10 ha, nie dotyczy nieużytków, ponieważ nie ustala się dla nich klasy bonitacyjnej.

Ustalanie klasy gruntu

• Odkrywek glebowych nie wykonuje się na nieużytkach, gruntach pod urządzeniami melioracji wodnych (tzw. rowami melioracyjnymi), gruntach pod stawami wypełnionymi wodą oraz na gruntach rolnych zabudowanych. W przypadku gleboznawczej klasyfikacji gruntów wykonywanej na ww. terenach należy scharakteryzować użytek gruntowy i zamieścić jego opis w protokole.
• Grunty rolne zabudowane, które wchodzą w skład gospodarstw rolnych i są zabudowane budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu, klasyfikuje się, zaliczając je do klasy gleb gruntów przyległych.
• Grunty pod rowami jako urządzeniami melioracji wodnych klasyfikuje się, zaliczając je do klasy gruntów przyległych, ale podlegających klasyfikacji
• Grunty pod sadami klasyfikuje się jak grunty orne lub użytki zielone, bez generalizacji konturu w stosunku do kształtu użytku gruntowego

Analiza niezbędnych materiałów stanowiących PZGiK

Wnioski wynikające z tej analizy powinny zostać udokumentowane w formie odrębnego dokumentu pod nazwą „Wyniki analizy niezbędnych materiałów stanowiących PZGiK”, zawierającego imię i nazwisko klasyfikatora, numer i datę wydania upoważnienia oraz datę sporządzenia dokumentu. Oryginał tego dokumentu przekazuje się do starosty prowadzącego postępowanie administracyjne w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów.

Zakres prac wykonywanych przez klasyfikatora

• Klasyfikator dokonuje ustaleń będących podstawą do określenia rodzaju i zasięgu tylko i wyłącznie użytku gruntowego rolnego lub leśnego, ponieważ tylko grunty rolne i leśne objęte są gleboznawczą klasyfikacją gruntów (art. 20 ust. 3 i ust. 3b u.p.g.k.). W przypadku ustalenia, że grunt nie podlega klasyfikacji, w szczególności z uwagi na dewastację lub degradację, klasyfikator sporządza pisemną opinię z podaniem przyczyny odstąpienia od przeprowadzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów;
• Opracowanie projektu ustalenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów (§ 8 r.g.k.g.), który wchodzi w skład operatu technicznego z gleboznawczej klasyfikacji gruntów;
• Przygotowanie dokumentacji fotograficznej, jeżeli została wykonana;

Zasady przyjęte podczas ustalania klasyfikacji gleboznawczej gruntów

• W gleboznawczej klasyfikacji gruntów poza określeniem cech profilu glebowego do nadania klasy bonitacyjnej niezbędne jest również uwzględnienie dodatkowych czynników wpływających na wartość użytkową gruntu, zwłaszcza jeśli nie zostały one wyszczególnione w opisie „gatunku”. W przypadkach, kiedy czynniki takie mają istotny wpływ na klasę bonitacyjną, tj. powodują znaczące polepszenie lub pogorszenie jakości gleby należy odnaleźć odpowiadającą budowie i właściwościom profilu glebowego pozycję w UTKG, a następnie przyjąć klasę o jedną wyższą lub niższą w stosunku do cech profilu glebowego opisanych w danej pozycji gatunkowej;
• Nie stanowi przesłanki, którą można uwzględniać przy klasyfikacji, obniżenie wartości użytkowej gruntu powstałe w wyniku bezpośredniej działalności człowieka, np. usunięcie poziomu powierzchniowego, prace ziemne z przemieszczeniem dużych ilości gruntu, długotrwałe składowanie materiałów budowlanych, ułożenie płyt betonowych itp. Stanowi to degradację lub dewastację gruntu w rozumieniu u.o.g.r.l.
• Nie uwzględnia się warunków ekonomicznych (odległość od zabudowań, miast i osiedli, dróg kołowych i kolei itp.) oraz okoliczności szczególnych, powodujących przejściowy wzrost albo spadek produkcyjności.

Zasady sporządzania protokołu klasyfikacyjnego

Protokół klasyfikacyjny składa się z czterech części :

-  Część pierwsza zawiera informacje, które dotyczą daty przeprowadzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów, osoby upoważnionej do jej przeprowadzenia, podstawy prawnej czynności klasyfikacyjnych, identyfikacji obszaru objętego klasyfikacją według numerów działek, oznaczenia jednostki ewidencyjnej oraz numeru i nazwy obrębu.

-  W części drugiej zamieszcza się informacje dotyczące charakterystyki i stanu klasyfikowanego obszaru. W charakterystyce podaje się informacje o:

1. konfiguracji terenu,
2. wzniesieniu nad poziom morza,
3. ilości opadów atmosferycznych,
4. stosunkach wodnych,
5. budowlach melioracyjnych,
6. dominujących rodzajach użytków gruntowych oraz dominujących typach gleb, np. grunty orne, gleby brunatne (B), mady (F),
7. dominujących klasach gleb, np. R IIIb, R IVa.

-  W części trzeciej podaje się informacje dotyczące trybu postępowania w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów, tj. z urzędu czy na wniosek. W uzasadnieniu podaje się cel gleboznawczej klasyfikacji gruntów, rodzaje dokonanych ustaleń, zmian w klasyfikacji. Podaje się informacje o ustaleniu rodzajów użytków gruntowych i klas bonitacyjnych (nie numery konturów)

-  W części czwartej w sporządzonej tabeli zestawia się odkrywki podstawowe i odkrywki podobne według typów, rodzajów, gatunków gleb, użytków i klas gruntów. W części tej podajemy również informację o skali mapy ewidencyjnej, o liczbie załączników (opisów odkrywek glebowych) oraz datę sporządzenia protokołu. Na końcu protokołu znajdują się podpisy osób uczestniczących w gleboznawczej klasyfikacji gruntów, w tym klasyfikatora, oraz data sporządzenia protokołu.

Zasady wykonywania mapy klasyfikacji

Mapa klasyfikacji zawiera w szczególności:

• granice obszaru objętego klasyfikacją (obwódką w kolorze żółtym lub wypełnieniem w kolorze żółtym);
• zasięgi konturów typów gleb ‒ wykreślone linią przerywaną w kolorze zielonym
• granice zasięgów klas bonitacyjnych (konturów klasyfikacyjnych) ‒ wykreślone łamaną linią ciągłą w kolorze zielonym. Kontur klasy bonitacyjnej ma kształt wieloboku zamkniętego. Jeżeli zasięg ten pokrywa się z granicą terenu komunikacyjnego lub wody płynącej, należy obok granicy tych użytków wykreślić równolegle linie zasięgu klasy bonitacyjnej;
• położenie wykonanych odkrywek glebowych
• odkrywkę podstawową zaznacza się kolorem zielonym, małym kółkiem, obok numer odkrywki wzięty w duże kółko,
• odkrywkę podobną zaznacza się kolorem zielonym, małym kółkiem, obok numer odkrywki bez dużego kółka.

Na mapie klasyfikacji określa się dane dotyczące:

• typów gleb
  • oznaczenie symboli typów gleb wpisuje się dużą literą alfabetu według oznaczenia typu z UTKG. Oznaczenie wpisujemy tylko jeden raz w górnym lewym rogu konturu typu gleby,
  • granice zasięgów typów gleb nie dzielą tych samych klas bonitacyjnych na nowe kontury.
• konturów klas bonitacyjnych
  • oznaczenie konturu klasy bonitacyjnej wpisuje się tylko jeden raz kolorem zielonym w środkowej jego części,
  • na oznaczenie konturu składa się: numer konturu, rodzaj klasyfikowanego użytku gruntowego, klasa bonitacyjna, rodzaj gleby, gatunek gleby, np. 37-RIVb-5-d. Oznaczenie rodzaju klasyfikowanego użytku zgodne jest z oznaczeniami stosowanymi w r.e.g.b. Dla gruntów zrekultywowanych należy przyjąć w miejsce typu gleby oznaczenie „ZR”,
  • numerację konturów klas bonitacyjnych rozpoczyna się od lewego górnego rogu mapy (północno-zachodniego), kierując się ku wschodowi, po czym wraca się ku zachodowi i z powrotem, kończąc w południowo-wschodniej części mapy,
  • grunty nieobjęte gleboznawczą klasyfikacją gruntów stanowią naturalną granicę konturu klas bonitacyjnych nawet i w tych przypadkach kiedy po drugiej stronie gruntu nieklasyfikowanego występuje ten sam typ i ta sama klasa bonitacyjna gruntu
  • w przypadku, kiedy w ramach jednego wydzielonego konturu klasy bonitacyjnej stwierdzono różne gatunki gleby w tej samej klasie, w opisie takiego konturu należy wskazać gatunek dominujący w obrębie powierzchni tego wydzielenia.

Na mapie klasyfikacji nie wyodrębnia się oddzielnych konturów klas bonitacyjnych dla sadów dla (S), gruntów rolnych zabudowanych (Br) i gruntów zadrzewionych i zakrzewionych (Lzr)

Ponadto mapa klasyfikacji stanowiąca mapę do celów prawnych na potrzeby typowych postępowań administracyjnych i sądowych powinna zawierać:

• informacje określające przebieg granic działek ewidencyjnych w powiązaniu z granicami działek sąsiednich oraz użytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych;
• numery działek ewidencyjnych, a także oznaczenia użytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych;
• dane określające zasięg i rodzaj istniejących lub projektowanych służebności gruntowych;
• istotne dla przedmiotu opracowania szczegóły terenowe

Wszelkie dodatkowe informacje udzielane są pod numerami telefonów:

tel. 89 523 28 29
tel. 89 521 05 34

Podstawa prawna

1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji
   gruntów (Dz. U 2012 poz. 1246) (r.g.k.g)
2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2022, poz. 2000) (k.p.a)
3. Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2022 poz. 2142).