Wielokulturowa Warmia. Nowe horyzonty edukacji

Ponad 120 uczestników – dyrektorów szkół, nauczycieli, pedagogów, psychologów, przedstawicieli instytucji naukowych, kulturalnych i samorządowych zgromadziła konferencja „Wielokulturowa Warmia. Nowe horyzonty edukacji”, która odbyła się czerwca na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez Powiat Olsztyński i Gminę Stawiguda – z inicjatywy starosty olsztyńskiego Andrzeja Abako oraz wójta Michała Kontraktowicza. Pomysłodawczynią przedsięwzięcia była Anna Stokłos, radna Rady Powiatu w Olsztynie. Partnerami wydarzenia byli Uniwersytet Warmińsko-Mazurski oraz Kuratorium Oświaty w Olsztynie. Spotkanie poprowadziła Magdalena Bujewicz-Mydlak, a patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Marcin Kulasek, Senatorka RP Ewa Monika Kaliszuk oraz Rektor UWM prof. Jerzy A. Przyborowski. Patronami medialnymi byli Radio Olsztyn i Gazeta Olsztyńska.

Edukacja wobec wielokulturowości

Konferencja była odpowiedzią na wyzwania, jakie niesie ze sobą rosnąca liczba uczniów cudzoziemskich oraz dzieci powracających z emigracji, szczególnie widoczna w regionie Warmii i Mazur. Jej celem była refleksja nad rolą szkoły w procesie integracji, budowaniu poczucia przynależności i rozwijaniu kompetencji międzykulturowych.

Inspiracją do zorganizowania wydarzenia była historia Warmii – regionu od wieków związanego z różnorodnością kulturową, religijną i językową. Organizatorzy podkreślali, że współczesna Warmia – tak jak dawniej – może być miejscem dialogu i wzajemnego szacunku.

Merytoryczne wystąpienia – krajowe i międzynarodowe doświadczenia

W programie konferencji znalazły się liczne prelekcje, poruszające różnorodne aspekty edukacji w środowiskach wielokulturowych:

• Piotr Raźniewski, wizytator Kuratorium Oświaty w Olsztynie, przedstawił skalę wyzwania, jakim jest rosnąca liczba dzieci cudzoziemskich i powracających z emigracji w szkołach województwa warmińsko-mazurskiego.
• Aneta Łapińska, starszy inspektor ds. mniejszości narodowych i etnicznych w Warmińsko-Mazurskim Urzędzie Wojewódzkim, omówiła sytuację dzieci romskich w edukacji.
• Dr Piotr Kulikowski z Akademii Nauk Stosowanych w Elblągu zapytał: „Po co nam edukacja międzykulturowa w XXI wieku?” i podkreślił jej znaczenie dla kształtowania otwartego społeczeństwa.
• Dr Anna Sarbiewska z Katedry Dydaktyki i Wczesnej Edukacji na Wydziale Nauk Społecznych UWM poruszyła psychologiczne aspekty wielojęzyczności, zwracając uwagę na potrzeby i możliwości uczniów funkcjonujących w dwóch językach, a także podając praktyczne sposoby prowadzenia lekcji z wykorzystaniem kilku jezyków.
• Gräfin Isabel Attems (IGS Bramsche) oraz Petra Lührmann (Overbergschule Voltlage) opowiedziały o pracy w szkołach niemieckich, gdzie wielokulturowość jest codziennością.
• Katarzyna Niedźwiedzka (USA – transmisja online) przybliżyła realia edukacji cudzoziemców w szkołach amerykańskich.
• Tatiana Revenko z Fundacji Dwa Skrzydła przedstawiła ukraiński system edukacji i potrzeby wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dzieci ukraińskich w Polsce.
• Michał Orłowski, dyrektor Centrum Marketingu i Mediów UWM, zaprezentował umiędzynarodowienie Uniwersytetu jako przykład otwartości instytucji akademickiej.

Panel dyskusyjny: wnioski i wyzwania

Ważnym punktem programu była dyskusja panelowa pod hasłem „Wielokulturowa edukacja – wnioski na dziś, wyzwania na jutro”. Udział w niej wzięli:

• Małgorzata Siergiej – dyrektor SP nr 13 w Olsztynie, harcmistrz ZHR,
• Katarzyna Piersa – matka dzieci powracających z emigracji,
• dr Piotr Kulikowski – wykładowca i ekspert ds. edukacji międzykulturowej,
• Mikołaj Łabanowski – student uczelni w USA i Wielkiej Brytanii.

W trakcie rozmowy poruszono kwestie m.in. integracji uczniów z doświadczeniem migracyjnym, przygotowania nauczycieli do pracy w klasach wielokulturowych, korzyści i minusów edukacji zagranicą oraz potrzeby zmiany mentalności dorosłych.

Wnioski końcowe

Organizatorzy i uczestnicy zgodnie podkreślili, że:

1. Edukacja musi nadążać za zmianami demograficznymi – potrzebne są systemowe rozwiązania, wsparcie psychologiczne i programy szkoleniowe.
2. Kompetencje międzykulturowe nauczycieli to klucz do skutecznej integracji – warto czerpać z międzynarodowych doświadczeń.
3. Wsparcie psychologiczne jest równie ważne jak edukacja – uczniowie z doświadczeniem migracyjnym często potrzebują pomocy w adaptacji i przezwyciężaniu trudnych emocji.
4. Otwartość, dialog i szacunek sprzyjają budowaniu wspólnoty w zróżnicowanym społeczeństwie.
5. Wielokulturowość to wartość – historia Warmii dowodzi, że różnorodność jest źródłem rozwoju i współpracy.

Konferencja „Wielokulturowa Warmia. Nowe horyzonty edukacji” była ważnym głosem w debacie nad przyszłością edukacji w Polsce. Zgromadziła przedstawicieli różnych środowisk i krajów, stworzyła przestrzeń do wymiany doświadczeń i refleksji nad rolą szkoły w dynamicznie zmieniającym się społeczeństwie. Organizatorzy wyrazili nadzieję, że to dopiero początek dalszych działań na rzecz budowania otwartych, wspierających i nowoczesnych szkół w regionie Warmii i Mazur.

Zdjęcia: Monika Nowakowska