Spotkanie z dzikim zwierzęciem

Rozwój urbanistyki powoduje coraz bardziej ekspansywne wchodzenie człowieka w naturalne środowisko życia zwierząt. Coraz częściej dochodzi więc do kontaktu z dziką zwierzyną. Jak się wtedy zachować i jakie służby informować?

Główną przyczyną bytowania zwierząt w pobliżu ludzkich siedlisk jest łatwy dostęp do pokarmu. Wiele osób wykłada resztki jedzenia, celowo dokarmia zwierzęta, pozostawia niezabezpieczone odpadki żywnościowe. Tereny zurbanizowane to też mniejsza liczba drapieżników niż w środowisku naturalnym oraz fakt, że jest tu cieplej.

Co robić w przypadku spotkania dzikich zwierząt?

• nie rzucać im pokarmu
• zachować spokój i nie panikować
• nie próbować chwytać zwierzęcia; każde zwierzę w sytuacji zagrożenia może ugryźć – nawet pasikonik, jaszczurka, ryjówka, mysz, nietoperz
• wycofać się na bezpieczną odległość – w zależności od gatunku żmija 1-2 m, wilk i żubr 50 m
• nie zbliżać się do zwierzęcia, w szczególności gdy zwierzę jest z młodymi lub ranne.

Sposoby postępowania w przypadku spotkania dzikich zwierząt w mieście:

• obserwować zwierzę, nagrać je lub sfotografować
• przyjrzeć się, czy zwierzę nie jest ranne, osłabione, czy zachowuje się normalnie, czy ma możliwości samodzielnego opuszczenia terenu
• jeśli zwierzę nie jest ranne czy osłabione, zachowuje się normalnie i ma możliwość poruszania się, oddalić się i pozwolić zwierzęciu opuścić samodzielnie teren.

Co robić, gdy zwierzę znajdzie się w budynku?

• zamknąć drzwi do innych pomieszczeń, otworzyć drzwi zewnętrzne lub okno i pozwolić zwierzęciu opuścić pomieszczenie.

Zasady postępowania w kontakcie ze żmiją:

• nie zabijać, nie chwytać, nie próbować przenosić – wtedy najczęściej dochodzi do pokąsania
• można spłoszyć żmiję stojąc ok. 1-2 m od niej i tupiąc nogami w ziemię
• utrzymywać na posesji porządek – nisko skosić trawę, nie gromadzić gałęzi i drewna; najczęściej zasiedlane przez żmije miejsca to kompostowniki, szklarnie, kupy chrustu, drewna, gałęzi, kamieni
• w przypadku pokąsania – umyć miejsce zimną wodą z mydłem, zaznaczyć obrzęk, przyłożyć zimny kompres, ewentualnie udać się najbliższego szpitala/ placówki medycznej

Przypominamy, że wszystkie gatunki gadów są w Polsce chronione.

Zasady postępowania w kontakcie z nietoperzem:

• nie chwytać, nie próbować przenosić, nie dotykać gołymi rękami
• w przypadku, gdy nietoperz wpadnie do budynku, zamknąć drzwi do innych pomieszczeń, odsłonić firany i zasłony, otworzyć okno, zgasić światło i opuścić pokój
• jeśli nietoperz jest w miejscu łatwo dostępnym, nakryć go pudełkiem z otworami do wentylacji, delikatnie przesunąć karton wzdłuż ściany; zwierzę wypuścić wieczorem najlepiej w pobliżu drzew, nietoperz z ziemi nie wystartuje, więc umieścić go na drzewie, ścianie itp.
• w przypadku pokąsania, udać się niezwłocznie do lekarza.

Te zasady nie dotyczą jednak gatunków obcych, do których zaliczane są m.in. szop pracz, jenot, gęsiówka egipska, sterniczka jamajska. Tu zastosowanie mają przepisy ustawy o gatunkach obcych i zakaz wprowadzania ich do środowiska. W przypadku, gdy zwierzę jest ranne, osłabione, schwytać i zamknąć w pojemniku umożliwiającym swobodne oddychanie np. karton z niewielkimi otworami i dostarczyć do najbliższego ośrodka rehabilitacji zwierząt, ewentualnie zawiadomić służby – organ samorządowy, ekopatrol, ptasi patrol itp.

Ciężko ranne zwierzę

Zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce nie wolno osobom postronnym zabijać zwierząt w celu skrócenia ich cierpienia. Taką potrzebę może stwierdzić jedynie lekarz weterynarii, członek Polskiego Związku Łowieckiego, inspektor organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, funkcjonariusz policji, straży ochrony kolei, straży gminnej, straży granicznej, pracownik służby leśnej lub służby parków narodowych, strażnik państwowej straży łowieckiej, strażnik łowiecki lub strażnik państwowej straży rybackiej. W przypadku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia wykonuje to lekarz weterynarii poprzez podanie środka usypiającego lub osoba uprawniona do użycia broni palnej przez zastrzelenie zwierzęcia wolno żyjącego (dzikiego).

Numery telefonów w przypadku zauważenia chorego lub nieżywego zwierzęcia dzikiego:

• 89 522 24 11 – dyżurny Regionalnego Centrum Bezpieczeństwa w Olsztynie

W przypadku zwierzęcia dzikiego pod ochroną:

• 669 660 648 – Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska; numer wyłącznie w sprawach nagłych, wymagających wydania ustnego zezwolenia GDOŚ z zakresu odstępstw od zakazów właściwych dla ochrony gatunkowej lub rezerwatów przyrody (przy czym za sprawy nagłe rozumie się sytuacje wymagające natychmiastowej interwencji, w tym w szczególności zagrażające życiu bądź zdrowiu ludzi lub zwierząt, kiedy obiektywnie wniosek nie może być załatwiony w formie pisemnej);
• 783 920 152 – Regionalny Konserwator Przyrody; numer wyłącznie w sprawach nagłych, wymagających wydania ustnego zezwolenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie z zakresu odstępstw od zakazów właściwych dla ochrony gatunkowej lub rezerwatów przyrody (przy czym za sprawy nagłe rozumie się sytuacje wymagające natychmiastowej interwencji, w tym w szczególności zagrażające życiu bądź zdrowiu ludzi lub zwierząt, kiedy obiektywnie wniosek nie może być załatwiony w formie pisemnej).

Zwierzęta niebezpieczne

Ustawa o ochronie przyrody wprowadza zakaz posiadania, przetrzymywania, sprowadzania z zagranicy oraz sprzedaży żywych zwierząt gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi.

Kategoria I obejmuje najbardziej niebezpieczne gatunki lub grupy gatunków zwierząt, które z przyczyn naturalnej agresywności lub właściwości biologicznych mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, np. bezkręgowce tj. pająki – czarna wdowa, skorpiony; gady - jadowite węże (kobry, tajpany, grzechotniki, mamby), krokodyle, waran z Komodo; ptaki – kazuary; ssaki – wielkie koty, niedźwiedzie, małpy tj. makaki, goryle, szympansy i orangutany; łasicowane – fossa, arirania, ratel i rosomak; płetwonogie z wyjątkiem kilku gatunków fok; nieparzystokopytne – tapiry, hipopotamy; parzystokopytne – wół piżmowy, bawół afrykański. Na liście gatunków z kategorii I nie ma gatunków rodzimych.

Kategoria II obejmuje pozostałe gatunki lub grupy gatunków zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi, w tym gatunki rodzime, np. bezkręgowce – pająki i skorpiony; gady – jadowite węże, w tym żmija zygzakowata; ssaki – drapieżne, w tym ryś i wilk; nieparzystokopytne – koń Przewalskiego, dzikie gatunki osłów; parzystokopytne – niektóre antylopy, żyrafy i pekari.

Pamiętajmy też, że zwierzęta dziko żyjące, nie są zwierzętami bezdomnymi. Za takie się uznaje zwierzęta towarzyszące człowiekowi – domowe, egzotyczne i wykorzystywane do celów rozrywkowych, które zostały porzucone i pozbawione opieki.

Oprac. na podstawie materiałów RDOŚ w Olsztynie