WHO szacuje, że oporność mikroorganizmów na leki przyczynia się rocznie do 75 tys. zgonów. Dla Polski liczbę takich przypadków określono na ok. 2 200 rocznie. Liczba zgonów z powodu antybiotykooporności na świecie do roku 2050 może wzrosnąć nawet do 10 milionów rocznie. W latach 2000–2015 globalne stosowanie antybiotyków wzrosło o 65%.
Antybiotykooporność to odporność bakterii na bakteriobójcze lub bakteriostatyczne działanie antybiotyków, to zdolność bakterii do przeciwstawiania się działaniu antybiotyku. Antybiotyki są lekami używanymi do przeciwdziałania i leczenia infekcji bakteryjnych. Bakterie potrafią bronić się przed antybiotykami na różne sposoby, np. niszczą je, nie wpuszczają do komórki bądź usuwają z wnętrza komórki. Bakterie oporne mogą swobodnie namnażać się w obecności antybiotyku i są w stanie przekazywać zdolność obrony kolejnym pokoleniom oraz innym bakteriom.
Główne przyczyny antybiotykooporności
- Nadmierne lub niepotrzebne stosowanie antybiotyków.
- Nieprzestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących dawkowania.
- Przerywanie antybiotykoterapii po ustąpieniu objawów infekcji.
- Nadużywanie antybiotyków podczas produkcji żywności.
- Nieprzestrzeganie zasad higieny.
Pamiętaj, antybiotyki działają tylko na bakterie i nie leczą chorób wirusowych takich jak grypa, przeziębienie, ostre zapalenie gardła i oskrzeli.
Profilaktyka antybiotykooporności
Przeciwdziałać antybiotykoodporności można poprzez:
- zapobieganie infekcjom przez: mycie rąk, zachowanie dobrej higieny żywności, unikanie bliskiego kontaktu z chorymi oraz stosowanie aktualnych szczepień,
- stosowanie antybiotyków jedynie w sytuacjach, kiedy zostaną przepisane przez lekarza,
- zawsze stosowanie się do zaleceń lekarza,
- niestosowanie niewykorzystanych w poprzednich kuracjach antybiotyków,
- nieudostępnianie antybiotyków innym osobom.
Warto wiedzieć
- Decyzja o włączeniu do terapii antybiotyków powinna być podejmowana każdorazowo przez lekarza.
- Zalecane jest wykonanie posiewu materiału od chorego (np. krwi, moczu, wymazu z gardła) w celu określenia, jaka bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie i jaka jest jej wrażliwość na antybiotyki.
- Na podstawie antybiogramu, można dokonać najwłaściwszego właściwego doboru antybiotyku.
- W przypadku ustalenia zakażenia wirusowego antybiotyk nie jest potrzebny i nie powinien być stosowany.
- Gdy podejmujemy leczenie antybiotykiem bez wyniku badania mikrobiologicznego mamy do czynienia z terapią empiryczną.
- Gdy znamy drobnoustrój wywołujący zakażenie i jego wrażliwość na antybiotyki mówimy o leczeniu celowanym, które jest najbardziej skuteczne.
Jak racjonalnie stosować antybiotyki
- Infekcji wirusowych nie leczymy antybiotykami.
- Antybiotyki przyjmujemy tylko na podstawie zlecenia lekarza.
- Nie przyjmujemy niewykorzystanych w poprzednich kuracjach antybiotyków.
- Stosujemy antybiotyki tak długo jak to zalecił lekarz, w innym przypadku może pojawić się antybiotykooporność. Niepotrzebnie podany antybiotyk może sprzyjać powstawaniu oporności bakterii, niszczyć fizjologiczną florę bakteryjną przewodu pokarmowego a czasami powodować działania niepożądane.
- W trakcie terapii antybiotykami zapytajmy lekarza o probiotyki mające na celu zapobiec eliminacji naturalnej jelitowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego.
Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.
Opis alternatywny zdjęcia: infografika z napisem na dole „Antybiotykooporność. Środa z profilaktyką” i loga NFZ i ministerstwa zdrowia. W centrum grafika: mikroskop i próbka wymazu trzymana przez laboranta.