Zaułek botaniczny Mikołaja Kopernika

21.05.2021

Od teraz Mikołaj Kopernik ma w Olsztynie zaułek botaniczny swojego imienia. A dokładniej przed starostwem powiatowym. Termin jego otwarcia nie jest przypadkowy – 21 maja 1543 roku to najbardziej prawdopodobna data śmierci wielkiego astronoma.

Rok 2021 to czas szczególny dla powiatu olsztyńskiego. Pięćset lat temu, dzięki determinacji i staraniom Mikołaja Kopernika, komornictwo olsztyńskie wyszło obronną ręką z ostatniego konfliktu polsko-krzyżackiego. – W lutym, w dniu urodzin naszego Wielkiego Astronoma i najsłynniejszego Warmiaka, świętowaliśmy 500-lecie obrony olsztyńskiego zamku i grodu przed wojskami zakonnymi, dzięki czemu spora część naszego komornictwa, czyli ówczesnego „powiatu” uchowała się przed zniszczeniami wojennymi – mówi Andrzej Abako, starosta olsztyński. – Z tej okazji przygotowaliśmy publikację pt. „Mikołaj Kopernik. Wojna i dyplomacja”, pokazującą historię tego epizodu wojny polsko-krzyżackiej z lat 1519-1521. Wspólnie też z firmą Mazurskie Miody odtworzyliśmy „Sublimat winny”, według jego oryginalnej receptury, który okazał się warmińskim przebojem promocyjnym. Mam nadzieję, że teraz  takim hitem turystycznym będzie z kolei nasz „Zaułek botaniczny Mikołaja Kopernika”. Dzień jego otwarcia nie jest przypadkowy – 21 maja 1543 roku to najbardziej prawdopodobna data śmierci astronoma.

Skromny kanonik warmińskiej kapituły katedralnej we Fromborku znany przede wszystkim jako autor rozprawy O obrotach sfer niebieskich, był również ekonomistą, lekarzem, a także znawcą roślin. Nic więc dziwnego, że imię Kopernika znalazło się w terminologii botanicznej.

W „Zaułku botanicznym Mikołaja Kopernika” znalazły się rośliny:

  • palma z rodziny Kopernicja (Copernicia) nazwana w poł. XIX wieku przez niemieckiego biologa Karola F. Martiusa
  • róża Mikołaj Kopernik wyhodowana w 1969 r. przez Bolesława Wituszyńskiego
  • powojnik Mikołaj Kopernik wyhodowany pod koniec lat 80. XX wieku przez brata Stefana Franczaka
  • liliowiec Kopernik wyhodowany również przez brata Stefana Franczaka
  • liliowiec Mikołaj Kopernik zarejestrowany w 2018 r. w American Hemerocallis Society, a wyhodowany przez prof. Jerzego Bodalskiego, hodowcę-pasjonata
  • holenderski tulipan Mikołaj Kopernik, który powstał dzięki pracy dwóch hodowców: Jana Ligtharta i Roberta J. Zandbergena
  • irys Kopernik, wyhodowany przez Zbigniewa Kilimnika i zarejestrowany w The American Iris Society w 2010 roku
  • konwalia majowa (Convallaria majalis) zwana „kwiatem Kopernika”, będąca symbolem wiedzy i sztuki medycznej

    Latem rabatę z roślinami noszącymi imię wielkiego uczonego uzupełni także lilia Mikołaj Kopernik wyhodowana przez olsztyniankę, dr Beatę Płoszaj-Witkowską, adiunkt na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego; nowa odmiana trafi do Zaułku po uzyskaniu oficjalnego certyfikatu Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego w Londynie (The Royal Horticultural Society), gdzie właśnie trwa proces jej rejestracji. Na razie przekazane przez hodowczynię cebulki oraz kultura in vitro trafiły „na rozmnożenie” do ogrodu powiatowego Zespołu Szkół Rolniczych w Smolajnach, którego uczniowie i nauczyciele opiekują się olsztyńskim Zaułkiem botanicznym Mikołaja Kopernika.

    – To piękne rośliny i cieszymy się, że udało nam się je zgromadzić w jednym miejscu, tworząc nasz „Zaułek” – dodaje Joanna Michalska, wicestarosta olsztyński. – Mam nadzieję, że wszystkie się przyjmą i wkrótce zakwitną, pomijając oczywiście palmę, która ze względów klimatycznych jest sztuczna, i z czasem będą cieszyć oczy mieszkańców Olsztyna, jak i przyjezdnych stanowiąc nietuzinkową atrakcję miasta i regionu oraz nietypowy, bo „żywy” pomnik ku czci wybitnego Warmiaka.

    W uroczystym otwarciu Zaułka w obecności mediów wzięli udział Andrzej Abako — starosta olsztyński, Jerzy Laskowski — przewodniczący Rady Powiatu w Olsztynie, Joanna Michalska — wicestarosta olsztyński, Piotr Grzymowicz — prezydent Olsztyna, Robert Szewczyk — przewodniczący Rady Miasta Olsztyna, dr Beata Płoszaj-Witkowska z UWM, Mirosław Jonakowski — dyrektor Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku.

    W pracach ogrodniczych przy rabacie wzięli udział nauczyciele Zespołu Szkół Rolniczych w Smolajnach Izabela Nojman i Łukasz Łukasiak oraz uczniowie klasy I a — Przemysław Ciesielski, Norbert Kutryb, Dominik Pluta i I b — Natalia Gaworska z Zespołu Szkół Rolniczych w Smolajnach.