WHO szacuje, że oporność mikroorganizmów na leki przyczynia się rocznie do 75 tys. zgonów. Dla Polski liczbę takich przypadków określono na ok. 2 200 rocznie. Liczba zgonów z powodu antybiotykooporności na świecie do roku 2050 może wzrosnąć nawet do 10 milionów rocznie. W latach 2000–2015 globalne stosowanie antybiotyków wzrosło o 65%.
Antybiotykooporność to odporność bakterii na bakteriobójcze lub bakteriostatyczne działanie antybiotyków, to zdolność bakterii do przeciwstawiania się działaniu antybiotyku. Antybiotyki są lekami używanymi do przeciwdziałania i leczenia infekcji bakteryjnych. Bakterie potrafią bronić się przed antybiotykami na różne sposoby, np. niszczą je, nie wpuszczają do komórki bądź usuwają z wnętrza komórki. Bakterie oporne mogą swobodnie namnażać się w obecności antybiotyku i są w stanie przekazywać zdolność obrony kolejnym pokoleniom oraz innym bakteriom.
Główne przyczyny antybiotykooporności
Nadmierne lub niepotrzebne stosowanie antybiotyków.
Nieprzestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących dawkowania.
Przerywanie antybiotykoterapii po ustąpieniu objawów infekcji.
Nadużywanie antybiotyków podczas produkcji żywności.
Nieprzestrzeganie zasad higieny.
Pamiętaj, antybiotyki działają tylko na bakterie i nie leczą chorób wirusowych takich jak grypa, przeziębienie, ostre zapalenie gardła i oskrzeli.
Profilaktyka antybiotykooporności
Przeciwdziałać antybiotykoodporności można poprzez:
zapobieganie infekcjom przez: mycie rąk, zachowanie dobrej higieny żywności, unikanie bliskiego kontaktu z chorymi oraz stosowanie aktualnych szczepień,
stosowanie antybiotyków jedynie w sytuacjach, kiedy zostaną przepisane przez lekarza,
zawsze stosowanie się do zaleceń lekarza,
niestosowanie niewykorzystanych w poprzednich kuracjach antybiotyków,
nieudostępnianie antybiotyków innym osobom.
Warto wiedzieć
Decyzja o włączeniu do terapii antybiotyków powinna być podejmowana każdorazowo przez lekarza.
Zalecane jest wykonanie posiewu materiału od chorego (np. krwi, moczu, wymazu z gardła) w celu określenia, jaka bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie i jaka jest jej wrażliwość na antybiotyki.
Na podstawie antybiogramu, można dokonać najwłaściwszego właściwego doboru antybiotyku.
W przypadku ustalenia zakażenia wirusowego antybiotyk nie jest potrzebny i nie powinien być stosowany.
Gdy podejmujemy leczenie antybiotykiem bez wyniku badania mikrobiologicznego mamy do czynienia z terapią empiryczną.
Gdy znamy drobnoustrój wywołujący zakażenie i jego wrażliwość na antybiotyki mówimy o leczeniu celowanym, które jest najbardziej skuteczne.
Jak racjonalnie stosować antybiotyki
Infekcji wirusowych nie leczymy antybiotykami.
Antybiotyki przyjmujemy tylko na podstawie zlecenia lekarza.
Nie przyjmujemy niewykorzystanych w poprzednich kuracjach antybiotyków.
Stosujemy antybiotyki tak długo jak to zalecił lekarz, w innym przypadku może pojawić się antybiotykooporność. Niepotrzebnie podany antybiotyk może sprzyjać powstawaniu oporności bakterii, niszczyć fizjologiczną florę bakteryjną przewodu pokarmowego a czasami powodować działania niepożądane.
W trakcie terapii antybiotykami zapytajmy lekarza o probiotyki mające na celu zapobiec eliminacji naturalnej jelitowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego.
Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.
Opis alternatywny zdjęcia: infografika z napisem na dole „Antybiotykooporność. Środa z profilaktyką” i loga NFZ i ministerstwa zdrowia. W centrum grafika: mikroskop i próbka wymazu trzymana przez laboranta.