Oporność na antybiotyki

WHO szacuje, że oporność mikroorganizmów na leki przyczynia się rocznie do 75 tys. zgonów. Dla Polski liczbę takich przypadków określono na ok. 2 200 rocznie. Liczba zgonów z powodu antybiotykooporności na świecie do roku 2050 może wzrosnąć nawet do 10 milionów rocznie. W latach 2000–2015 globalne stosowanie antybiotyków wzrosło o 65%.

Antybiotykooporność to odporność bakterii na bakteriobójcze lub bakteriostatyczne działanie antybiotyków, to zdolność bakterii do przeciwstawiania się działaniu antybiotyku. Antybiotyki są lekami używanymi do przeciwdziałania i leczenia infekcji bakteryjnych. Bakterie potrafią bronić się przed antybiotykami na różne sposoby, np. niszczą je, nie wpuszczają do komórki bądź usuwają z wnętrza komórki. Bakterie oporne mogą swobodnie namnażać się w obecności antybiotyku i są w stanie przekazywać zdolność obrony kolejnym pokoleniom oraz innym bakteriom.

Główne przyczyny antybiotykooporności

• Nadmierne lub niepotrzebne stosowanie antybiotyków.
• Nieprzestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących dawkowania.
• Przerywanie antybiotykoterapii po ustąpieniu objawów infekcji.
• Nadużywanie antybiotyków podczas produkcji żywności.
• Nieprzestrzeganie zasad higieny.

Pamiętaj, antybiotyki działają tylko na bakterie i nie leczą chorób wirusowych takich jak grypa, przeziębienie, ostre zapalenie gardła i oskrzeli.

Profilaktyka antybiotykooporności

Przeciwdziałać antybiotykoodporności można poprzez:

• zapobieganie infekcjom przez: mycie rąk, zachowanie dobrej higieny żywności, unikanie bliskiego kontaktu z chorymi oraz stosowanie aktualnych szczepień,
• stosowanie antybiotyków jedynie w sytuacjach, kiedy zostaną przepisane przez lekarza,
• zawsze stosowanie się do zaleceń lekarza,
• niestosowanie niewykorzystanych w poprzednich kuracjach antybiotyków,
• nieudostępnianie antybiotyków innym osobom.

Warto wiedzieć

• Decyzja o włączeniu do terapii antybiotyków powinna być podejmowana każdorazowo przez lekarza.
• Zalecane jest wykonanie posiewu materiału od chorego (np. krwi, moczu, wymazu z gardła) w celu określenia, jaka bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie i jaka jest jej wrażliwość na antybiotyki.
• Na podstawie antybiogramu, można dokonać najwłaściwszego właściwego doboru antybiotyku.
• W przypadku ustalenia zakażenia wirusowego antybiotyk nie jest potrzebny i nie powinien być stosowany.
• Gdy podejmujemy leczenie antybiotykiem bez wyniku badania mikrobiologicznego mamy do czynienia z terapią empiryczną.
• Gdy znamy drobnoustrój wywołujący zakażenie i jego wrażliwość na antybiotyki mówimy o leczeniu celowanym, które jest najbardziej skuteczne.

Jak racjonalnie stosować antybiotyki

1. Infekcji wirusowych nie leczymy antybiotykami.
2. Antybiotyki przyjmujemy tylko na podstawie zlecenia lekarza.
3. Nie przyjmujemy niewykorzystanych w poprzednich kuracjach antybiotyków.
4. Stosujemy antybiotyki tak długo jak to zalecił lekarz, w innym przypadku może pojawić się antybiotykooporność. Niepotrzebnie podany antybiotyk może sprzyjać powstawaniu oporności bakterii, niszczyć fizjologiczną florę bakteryjną przewodu pokarmowego a czasami powodować działania niepożądane.
5. W trakcie terapii antybiotykami zapytajmy lekarza o probiotyki mające na celu zapobiec eliminacji naturalnej jelitowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego.

Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.

Opis alternatywny zdjęcia: infografika z napisem na dole „Antybiotykooporność. Środa z profilaktyką” i loga NFZ i ministerstwa zdrowia. W centrum grafika: mikroskop i próbka wymazu trzymana przez laboranta.