Alzheimer, czyli co dzieje się z mózgiem

Na świecie na chorobę Alzheimera cierpi 44 mln osób, a co 3 sekundy diagnozowany jest nowy przypadek. W Polsce na Alzheimera choruje ponad 200 tys. osób. Do 2030 r. liczba pacjentów z tym schorzeniem może się podwoić, a do 2050 r. – nawet potroić.

Alzheimer to zwyrodnieniowa choroba mózgu, która nieodwracalnie niszczy jego komórki nerwowe. Stanowi najczęstszą przyczynę otępienia u osób powyżej 65 roku życia. Dokładna przyczyna choroby Alzheimera jest nadal nieznana. Uważa się, że jest spowodowana nieprawidłowym gromadzeniem się białek w komórkach mózgowych i wokół nich, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia się liczby przekaźników chemicznych (zwanych neuroprzekaźnikami) zaangażowanych w wysyłanie wiadomości lub sygnałów między komórkami mózgowymi. Poziom jednego neuroprzekaźnika, acetylocholiny, jest szczególnie niski w mózgach osób z chorobą Alzheimera.

Alzheimer zaczyna się wiele lat przed pojawieniem się objawów. Pierwszymi objawami mogą być problemy związane ze wzrokiem lub mową niż z pamięcią.

Jak rozpoznać pierwsze objawy?

Objawy, które mogą oznaczać chorobę Alzheimera:

• zaburzenia pamięci – częste powtarzanie pytań, zapominanie, problemy z przypomnieniem niedawnych wydarzeń;
• zaburzenia językowe – trudności w odnajdywaniu słów, ograniczenia w rozumieniu mowy;
• zaburzenia wzrokowo-przestrzenne – trudności w rysowaniu, pisaniu, zmiana pola widzenia, niewielkie zaburzenia poruszania się;
• zaburzenia wykonawcze – trudności przy robieniu zakupów, zarządzaniu pieniędzmi, błędy w liczeniu, problemy z oceną sytuacji oraz brak dbałości o higienę osobistą;
• zaburzenia ruchowe — drżenie spoczynkowe, sztywność mięśni (zespół parkinsonowski), zaburzenia postawy ciała, spowolnienie ruchowe;
• zmiany osobowości – apatia, drażliwość, obojętność, depresja.

Poradnik „Opieka nad chorym na Alzheimera – poradnik dla opiekuna” dostępny na stronie NFZ.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania

• Cukrzyca.
• Niewłaściwy wskaźnik masy ciała – BMI.
• Niski poziom wykształcenia.
• Wysokie ciśnienie krwi (140–160/90-100 mmHg) lub niskie ciśnienie krwi (<100 / <60 mmHg).
• Urazy głowy.
• Wysoki poziom homocysteiny (jeden z aminokwasów).
• Niska aktywność umysłowa.
• Stres.
• Depresja.

Profilaktyka

Ryzyko rozwoju choroby Alzheimera mogą zmniejszyć zmiany w trybie życia:

• rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu;
• stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety i utrzymywanie prawidłowej masy ciała (darmowe plany żywieniowe dostępne są na stronie: diety.nfz.gov.pl);
• zmniejszenie ryzyka chorób układu krążenia i kontrolowanie ciśnienia krwi;
• niedopuszczenie do rozwoju cukrzycy;
• utrzymanie sprawności fizycznej i aktywności umysłowej;
• pozostawanie aktywnym psychicznie i społecznie.

Zalecane jest:

• czytanie;
• uczenie się obcych języków (najlepiej nowych);
• gra na instrumentach muzycznych;
• wolontariat (aktywność społeczna);
• uprawianie sportów grupowych;
• próbowanie nowych zajęć lub hobby;
• utrzymanie aktywnego życia społecznego.

Aktywność, nawet taka jak gry komputerowe i wszelki „trening mózgu” poprawiają funkcje poznawcze.

Gdzie szukać wsparcia?

Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera

• Udziela pomocy psychologicznej, informacyjnej, edukacyjnej, porad opiekuńczych i prawnych.
• Podnosi świadomość o chorobie, walka ze stygmatyzacją choroby i chorych.
• Udziela informacji o formach pomocy instytucjonalnej.
• Udziela informacji o społecznych i prywatnych domach opieki.
• Prowadzi telefon zaufania 22 622 11 22 w każdy wtorek i czwartek w godz. 15:00-17:00.

Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.

Opis alternatywny zdjęcia: infografika z napisem na dole „Profilaktyka chorób mózgu Alzheimer. Środa z profilaktyką” i loga NFZ i ministerstwa zdrowia. W centrum zdjęcie — po lewej czarny kontur mężczyzny na wózku, po prawej cztery rozmyte osoby.