Urodziny tego, który wstrzymał słońce

19.02.2016
19 lutego 1473 roku w Toruniu, przy ówczesnej ul. św. Anny, w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary z domu Watzenrode, przyszedł na świat chłopiec, którego dokonania poznała później cała ludzkość. Mowa o Mikołaju Koperniku, który 500 lat temu wstrzymał słońce i ruszył ziemię.

Słynny uczony żył 70 lat, z czego aż 40, a więc ponad połowę życia, spędził na Warmii: 7 lat w Lidzbarku Warmińskim (1503- 1510), 29 lat we Fromborku (1510-1543, z wyjątkiem dwóch „okresów olsztyńskich”), 4 lata w Olsztynie (1516-1519 i 1520- 1521). Był to najbardziej twórczy czas w życiu Kopernika – okres, w którym powstały jego największe dzieła. Dzięki nim zyskał miano jednego z najwybitniejszych umysłów w historii ludzkości.

Mikołaj Kopernik był:
- astronomem – w olsztyńskim zamku skonstruował swoją słynną tablicę astronomiczną do wskazywania równonocny wiosennej i jesiennej (1516/1517 r.) i za jej pomocą obserwował Słońce, zaś około 1520 r. zaczął spisywać swoje najsłynniejsze dzieło „O obrotach sfer niebieskich” zawierające rewolucyjną heliocentryczną teorię wszechświata
- mieszkańcem olsztyńskiego zamku, kanonikiem administratorem dóbr Kapituły Warmińskiej, dla której około 1520 r. sporządził nowoczesny system archiwizacji dokumentów
- ekonomistą – w 1517 r. opracował zarys swojej rozprawy „O ocenie pieniądza”, a dwa lata później poszerzoną wersję dzieła znaną jako „Traktat o monetach”, zawierający słynne „prawo Kopernika” („zły pieniądz wypiera lepszy”)
- zasadźcą wsi – prowadził zapisy dotyczące osadzania chłopów na opuszczonych dobrach („Lokacje Łanów Opuszczonych”; po wojnie odnalazły się tylko dwie strony oryginału – znajdują się w archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie) – w latach 1516-1519 i 1521 odbył 71 podróży do osad na Warmii (59 w d. komornictwie olsztyńskim i 12 w pieniężeńskim), w czasie których założył ponad 40 wsi (Bartąg, Brąswałd, Dywity, Gietrzwałd, Gryźliny, Gutkowo, Jaroty, Jonkowo, Kieźliny, Klebark Mały, Klebark Wielki, Kumajny, Likusy, Linowo, Lubianka, Łajsy, Łoźnik, Ługwałd, Łupstych, Mątki, Miłkowo, Myki, Naglady, Naterki, Osetnik, Pełty, Pistki, Pluski, Porbady, Radziejewo, Redykajny, Skajboty, Słupy, Spręcowo, Stare Kawkowo, Stękiny, Sząbruk, Tomaszkowo, Wołowno, Wopy, Wójtowo, Zalbki)
- medykiem – leczył dostojników, m.in. biskupów warmińskich
- kartografem – w 1519 r. sporządził mapę południowo-zachodniej części Zalewu Wiślanego, będącej przedmiotem sporu granicznego między biskupstwem warmińskim a miastem Elbląg
- obrońcą miasta – w styczniu 1521 r. pomyślnie odparł krzyżacki atak na mury Olsztyna
- reformatorem społecznym – około 1531 r. sporządził „Olsztyńską Taksę Chlebową”, która regulowała ceny chleba chroniąc ludność przed drożyzną.

Więcej o Mikołaju Koperniku można znaleźć na stronie internetowej www.warmia-kopernik.pl, stworzonej przez Starostwo Powiatowe w Olsztynie. 

Zachęcamy do podróżowania śladami słynnego mieszkańca Warmii, na przykład turystycznym Szlakiem Kopernikowskim, odwiedzając miejscowości, w których bywał lub nadał akty lokacyjne.
szlak kopernikowski i lokacje