Nerki pod szczególnym nadzorem

17.03.2021

Nerki są niezwykle bogato ukrwione – w każdej minucie przepływa przez nie około 0,8 –1,2 litra krwi. Na przewlekłą chorobę nerek (PChN) cierpi 9,1 proc. światowej populacji. W Polsce odsetek ten sięga 11 proc. Obok chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, otyłości i cukrzycy, PChN wymieniana jest jako choroba cywilizacyjna XXI wieku. 20 tys. osób rocznie jest regularnie dializowanych, 5 proc. z nich otrzymuje kwalifikację do przeszczepu nerki.

Czy wiesz, czym są nerki?

Nerki to parzyste narządy układu moczowego. Znajdują się z tyłu jamy brzusznej, po obu stronach kręgosłupa, mają 10-12,5 cm długości i składają się z około 1 miliona nefronów (jednostek filtrujących).

Ich główne funkcje to:

    • usuwanie nadmiaru wody i zbędnych produktów przemiany materii z krwi, które są wydalane wraz z moczem;
    • wytwarzanie moczu i substancji, które regulują działanie wielu innych narządów: erytropoetyny (hormonu pobudzającego szpik kostny do wytwarzania erytrocytów), aktywnej witaminy D (odpowiedzialnej za prawidłową gospodarkę wapniem i fosforem oraz prawidłowy stan kości), a także wielu innych substancji regulujących np. ciśnienie krwi.


Najczęstsze choroby nerek to:

    • zakażenie układu moczowego (ZUM);
    • kamica układu moczowego;
    • przewlekła choroba nerek (PChN).


Szczegółowy raport o PChN, przygotowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, dostępny jest na stronie NFZ.

Niepokojące objawy

    • Zmiana częstotliwości oddawania i ilości produkowanego moczu.
    • Zmiany w moczu – np. pieniący się mocz czy krew w moczu.
    • Wysokie ciśnienie krwi, obrzęk wokół nóg, kostek lub oczu.
    • Ból w okolicy nerek (dolna część pleców).
    • Zmęczenie i znużenie, utrata apetytu, trudności ze snem.
    • Bóle głowy i trudności z koncentracją.
    • Świąd skóry, duszność, skurcze mięśni, mrowienie w palcach rąk i nóg.
    • Nudności i wymioty, nieświeży oddech i metaliczny posmak w ustach.


Wczesna diagnoza to większa szansa na wyleczenie lub lepszą jakość życia.

Czynniki ryzyka chorób nerek

    • Cukrzyca, otyłość.
    • Nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca.
    • Zaawansowana miażdżyca.
    • Choroby autoimmunologiczne.
    • Cewkowo-śródmiąższowe choroby nerek.
    • Ostre uszkodzenie nerek (AKI).
    • Palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i innych używek.
    • Ekspozycja na metale ciężkie, związki nefrotoksyczne np. leki.
    • Płeć, wiek.
    • Uwarunkowania genetyczne.
    • Status socjoekonomiczny.


Profilaktyka chorób nerek

    • Zapobiegaj chorobom takim jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość.
    • Przyjmuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty, koniecznie czytaj ulotki informacyjne.
    • Zdrowo się odżywiaj. Wybieraj świeże owoce, świeże lub mrożone warzywa, pieczywo pełnoziarniste oraz niskotłuszczowe lub beztłuszczowe produkty mleczne.
    • Zrezygnuj z potraw smażonych, na rzecz duszonych i pieczonych bez użycia tłuszczu zwierzęcego.
    • Ogranicz cukier, a sól zastąp ziołami.
    • Pij codziennie ok 1,5-2 litrów wody.
    • Bądź aktywny przez co najmniej 30 minut dziennie.
    • Kontroluj ilość snu. Idealny sen powinien trwać ok. 8 godzin.
    • Regularnie  wykonuj  badania  krwi  (kreatynina,  mocznik,  potas i hemoglobina) i moczu, w razie potrzeby badanie USG jamy brzusznej.


Darmowe plany żywieniowe dostępne są na stronie NFZ, zestawy ćwiczeń na kanale YouTube Akademii NFZ.

 

PAMIĘTAJ! PIJ WODĘ

Odpowiednie nawodnienie to podstawa profilaktyki schorzeń nefrologicznych. Zdrowy człowiek powinien dziennie wypijać 1,5-2 litry płynów, a latem nawet 3 litry. Do gaszenia pragnienia najlepiej  wybierać czystą, niskozmineralizowaną wodę. Picie wody pomaga także zadbać o prawidłową wagę, dobrą kondycję skóry, włosów i paznokci.



Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.