Kaplityny - moje miejsce!
24.06.2014
Pod takim hasłem w sobotę 28 czerwca odbędzie się I Święto Kaplityn organizowane z okazji 650-lecia wsi. Uroczystości rozpoczną się o godz. 17:30. W programie m.in. odsłonięcie tablicy pamiątkowej, zakopanie słoja z kartkami kaplityńskich rodów, wspólne zdjęcie, prezentacje talentów, sąsiedzkie rozmowy i zabawa taneczna.
Kaplityny to wieś leżąca na południowo-zachodnim krańcu gminy, oddalona o 5 km od Barczewa otoczona sosnowymi lasami, z ciekawą przeszłością i do końca nie spisaną historią. Według źródeł historycznych, pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z roku 1364 kiedy to, według zakonnych kronikarzy, została ona lokowana nad strugą zwaną dawniej Sortex (dzisiejsza rzeczka Kiermas).
Nazwa wsi pochodzi od nazwiska Prusa Kaipletyn. W dokumentach wymieniano także nazwę wsi – Caipletyn i Caipletein. W roku 1656 wieś liczyła 28 włók, gospodarzyło w niej 5 gburów, był jeden sołtys i jedna karczma. Roczny czynsz wynosił owsa 28 funtów i 30 kur. Czynsz we florenach wynosił 148. W 1702 roku, Kaplityny wymieniano jako wieś osadników. Po rozbiorze Polski (1772 r. ) rząd pruski zabrał wieś i wydał na własność prywatną. W roku 1807 mieszkańcy wsi Kaplityny zmuszeni byli do odpłacenia długów wojskowych. W tym okresie Las Kaplityński w większej części został wycięty, zamieniony na łąki i przekazany w zastaw miastu Wartembork.
Począwszy od XV wieku była to wieś typowo polska. Mieszkańcy, w większości katolicy, posługiwali się językiem polskim i warmińską gwarą. Na podstawie spisu ludności z 3 grudnia 1861 roku, opracowanego przez Grunnenberga (1864 r. ) we wsi nie było ani jednego Niemca czy mieszkańca mówiącego tym językiem. W 1886 roku w Kaplitynach powstała mała biblioteczka, która podlegała pod Towarzystwo Czytelni Ludowych, a w 1910 roku Towarzystwo Polskie. W roku 1910 wieś liczyła 194 Polaków.
Podczas działań w pierwszej wojnie światowej, pomimo polskiego charakteru, wieś nie ucierpiała, jednak okres międzywojenny nie należał do łatwych. Mieszkańcy nie poddawali się germanizacji. Wszyscy posługiwali się językiem polskim. W tym czasie zrodził się zamiar zorganizowania we wsi polskiej szkoły. 18 marca 1920 roku mieszkańcy podpisali się pod memoriałem skierowanym do Komisji Międzysojuszniczej, w sprawie otwarcia polskich szkół na Warmii, nie wymieniając swojej wsi. Jednak w plebiscycie mieszkańcy Kaplityn oddali 120 głosów za Niemcami, a tylko 20 za Polską. Takiego obrotu sprawy nikt nie przewidział. Po przegranym plebiscycie biblioteka mieszcząca się w domu Sznarbachów ponownie rozpoczęła wypożyczać książki. W jej zasobach było 50 woluminów. Od roku 1920 kierował nią Franciszek Schnarbach, a w latach 1934-1939 Maria Orłowska. Biblioteka funkcjonowała jako oddział Centralnej Biblioteki Polskiej w Niemczech. W 1939 roku liczyła 102 tomy, a liczba czytelników kształtowała się w zależności od presji hitlerowców.
Po rozpoczęciu drugiej wojny światowej nastał okres prześladowań i represji ze strony nazistów. Pomimo groźby aresztowania przez gestapo we wsi było wielu, którzy obstawali za Warmią w granicach Rzeczpospolitej. Do najaktywniejszych bojowników o polskość należała rodzina Sznarbachów. W ich mieszkaniu odbywały się zebrania. Z tego powodu Sznarbachowie nękani byli przez niemiecką policję częstymi grzywnami za rzekome naruszanie przepisów porządkowych.
W czasie działań wojennych wieś prawie nie ucierpiała. W styczniu 1945 roku do Kaplityn wkroczyły wojska Armii Radzieckiej. Po wojnie Kaplityny stały się wsią sołecką. Sołectwo obejmowało wieś Kaplityny oraz osadę Sapunki.
Dziś we wsi, obok dawnych zabudowań, odnaleźć można warmińskie kapliczki oraz drewnianą dzwonniczkę słupową z XIX w. Obok Kaplityn, w kierunku Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, biegnie droga E-16, natomiast przez wieś - zielona trasa rowerowa i szlaki wędrowne. Mieszkańcy Kaplityn szczycą się, że w sierpniu 1958 roku, małą rzeczką w ich wsi kajakiem przepływał nowo mianowany biskup Karol Wojtyła. Dziś szlak ten nazwany jest Szlakiem Kajakowym ks. bp Karola Wojtyły – późniejszego papieża Jana Pawła II.
(za: www.kaplityny.pl)
Kaplityny to wieś leżąca na południowo-zachodnim krańcu gminy, oddalona o 5 km od Barczewa otoczona sosnowymi lasami, z ciekawą przeszłością i do końca nie spisaną historią. Według źródeł historycznych, pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z roku 1364 kiedy to, według zakonnych kronikarzy, została ona lokowana nad strugą zwaną dawniej Sortex (dzisiejsza rzeczka Kiermas).
Nazwa wsi pochodzi od nazwiska Prusa Kaipletyn. W dokumentach wymieniano także nazwę wsi – Caipletyn i Caipletein. W roku 1656 wieś liczyła 28 włók, gospodarzyło w niej 5 gburów, był jeden sołtys i jedna karczma. Roczny czynsz wynosił owsa 28 funtów i 30 kur. Czynsz we florenach wynosił 148. W 1702 roku, Kaplityny wymieniano jako wieś osadników. Po rozbiorze Polski (1772 r. ) rząd pruski zabrał wieś i wydał na własność prywatną. W roku 1807 mieszkańcy wsi Kaplityny zmuszeni byli do odpłacenia długów wojskowych. W tym okresie Las Kaplityński w większej części został wycięty, zamieniony na łąki i przekazany w zastaw miastu Wartembork.
Począwszy od XV wieku była to wieś typowo polska. Mieszkańcy, w większości katolicy, posługiwali się językiem polskim i warmińską gwarą. Na podstawie spisu ludności z 3 grudnia 1861 roku, opracowanego przez Grunnenberga (1864 r. ) we wsi nie było ani jednego Niemca czy mieszkańca mówiącego tym językiem. W 1886 roku w Kaplitynach powstała mała biblioteczka, która podlegała pod Towarzystwo Czytelni Ludowych, a w 1910 roku Towarzystwo Polskie. W roku 1910 wieś liczyła 194 Polaków.
Podczas działań w pierwszej wojnie światowej, pomimo polskiego charakteru, wieś nie ucierpiała, jednak okres międzywojenny nie należał do łatwych. Mieszkańcy nie poddawali się germanizacji. Wszyscy posługiwali się językiem polskim. W tym czasie zrodził się zamiar zorganizowania we wsi polskiej szkoły. 18 marca 1920 roku mieszkańcy podpisali się pod memoriałem skierowanym do Komisji Międzysojuszniczej, w sprawie otwarcia polskich szkół na Warmii, nie wymieniając swojej wsi. Jednak w plebiscycie mieszkańcy Kaplityn oddali 120 głosów za Niemcami, a tylko 20 za Polską. Takiego obrotu sprawy nikt nie przewidział. Po przegranym plebiscycie biblioteka mieszcząca się w domu Sznarbachów ponownie rozpoczęła wypożyczać książki. W jej zasobach było 50 woluminów. Od roku 1920 kierował nią Franciszek Schnarbach, a w latach 1934-1939 Maria Orłowska. Biblioteka funkcjonowała jako oddział Centralnej Biblioteki Polskiej w Niemczech. W 1939 roku liczyła 102 tomy, a liczba czytelników kształtowała się w zależności od presji hitlerowców.
Po rozpoczęciu drugiej wojny światowej nastał okres prześladowań i represji ze strony nazistów. Pomimo groźby aresztowania przez gestapo we wsi było wielu, którzy obstawali za Warmią w granicach Rzeczpospolitej. Do najaktywniejszych bojowników o polskość należała rodzina Sznarbachów. W ich mieszkaniu odbywały się zebrania. Z tego powodu Sznarbachowie nękani byli przez niemiecką policję częstymi grzywnami za rzekome naruszanie przepisów porządkowych.
W czasie działań wojennych wieś prawie nie ucierpiała. W styczniu 1945 roku do Kaplityn wkroczyły wojska Armii Radzieckiej. Po wojnie Kaplityny stały się wsią sołecką. Sołectwo obejmowało wieś Kaplityny oraz osadę Sapunki.
Dziś we wsi, obok dawnych zabudowań, odnaleźć można warmińskie kapliczki oraz drewnianą dzwonniczkę słupową z XIX w. Obok Kaplityn, w kierunku Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, biegnie droga E-16, natomiast przez wieś - zielona trasa rowerowa i szlaki wędrowne. Mieszkańcy Kaplityn szczycą się, że w sierpniu 1958 roku, małą rzeczką w ich wsi kajakiem przepływał nowo mianowany biskup Karol Wojtyła. Dziś szlak ten nazwany jest Szlakiem Kajakowym ks. bp Karola Wojtyły – późniejszego papieża Jana Pawła II.
(za: www.kaplityny.pl)
Copyright © 2023 Powiat Olsztyński. All rights reserved. Realizacja: Internet Arts