Cukrzyca - jedna choroba, różne oblicza

Cukrzyca to choroba metaboliczna o złożonej i różnorakiej etiologii, która charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią, czyli podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Jest główną przyczyną ślepoty, niewydolności nerek, zawałów serca, udaru mózgu i amputacji kończyn dolnych.

Co 10 sekund na świecie diagnozuje się cukrzycę, a co 6 sekund z powodu jej powikłań umiera człowiek. W Polsce 3 miliony osób choruje na cukrzycę (9,1 % populacji). Aż 90% zachorowań dotyczy cukrzycy typu 2, której można zapobiegać! Szacuje się, że w 2035 r. na świecie liczba chorych na cukrzycę będzie wynosić około 592 miliony.

Czym jest cukrzyca typu 1 i 2


Cukrzyca typu 1 zwana insulinozależną, wywoływana jest niszczeniem komórek beta trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie insuliny (hormonu obniżającego poziom glukozy we krwi). Występuje głównie u dzieci i młodych dorosłych (ujawnia się do 20 roku życia). Jedynym możliwym leczeniem tej choroby jest podawanie insuliny oraz właściwe odżywianie i wysiłek fizyczny.

Cukrzyca typu 2 należy do grupy chorób cywilizacyjnych, czyli determinowanych przez styl życia. Wynika z nieprawidłowego działania insuliny w organizmie (insulinooporność). Nazywana jest insulinoniezleżną lub cukrzycą wieku dorosłego, mimo iż coraz częściej dotyka także dzieci. Około 85-90% zachorowań na cukrzycę dotyczy cukrzycy typu 2.

Objawy


Cukrzyca typu 1

    • Zwiększone oddawanie moczu (wielomocz).
    • Nadmierne pragnienie (polidypsja).
    • Gwałtowna utrata masy ciała, mimo zachowanego lub wzmożonego łaknienia.
    • Zmniejszanie odporności organizmu.
    • Stałe uczucie zmęczenia.
    • Pogorszenie koncentracji.
    • Niechęć do wysiłku fizycznego, stale postępujące osłabienie.
    • W późniejszym okresie dochodzi do pogorszenia ostrości wzroku.



Cukrzyca typu 2

    • Nadmierne pragnienie.
    • Częsty głód.
    • Zmęczenie i apatia.
    • Przyrost masy ciała.
    • Skłonność do zmian ropnych na skórze, złe gojenie się ran.
    • Grzybica międzypalcowa.
    • Zaburzenia ukrwienia krążenia u osób starszych (uczucie oziębienia stóp).
    • Świąd skóry.
    • Infekcje intymne kobiet.
    • Impotencja u mężczyzn.



 Czynniki sprzyjające rozwojowi cukrzycy


Cukrzyca typu 1

    • Czynniki genetyczne – mają częściowe znaczenie, dziedziczy się pewną skłonność do cukrzycy.
    • Infekcje wirusowe (np. świnka, różyczka, cytomegalia).
    • Wiek matki powyżej 40 lat w momencie porodu.
    • Czynniki stresogenne.
    • Kontakt z substancjami chemicznymi.



Cukrzyca typu 2

    • Wiek ponad 45 lat.
    • Nadwaga (BMI >25 kg/m2).
    • Stwierdzane wcześniej podwyższone wartości glikemii (nieprawidłowa glikemia na czczo > 100 mg/dl, nieprawidłowa tolerancja glukozy).
    • Cukrzyca w najbliższej rodzinie.
    • Kobiety z przebytą cukrzycą ciążową.
    • Nadciśnienie tętnicze (>140/90 mmHg).
    • Mała aktywność fizyczna.
    • Zaburzenia gospodarki lipidowej.
    • Osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi.
    • Kobiety z zespołem policystycznych jajników (PCO).



Powikłania



    • Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa). Jej pierwszym objawem jest występowanie białka w moczu.
    • Retinopatia cukrzycowa, czyli choroba siatkówki. Cukrzyca może być też przyczyną zaćmy i zmian jaskrowych.
    • Problemy ze wzrokiem pojawiają się u co trzeciej osoby z cukrzycą.
    • Uszkodzenia włókien nerwowych (neuropatie cukrzycowe). Pacjent odczuwa mrowienia, drętwienie, traci czucie w kończynach.
    • Choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, zawał, udar — spowodowane uszkodzeniem dużych naczyń krwionośnych.
    • Trudne gojenie się ran, obniżona odporność.
    • Pojawienie się zespołu stopy cukrzycowej.
    • Zaburzenia gospodarki lipidowej organizmu.
    • Choroby przyzębia (stany zapalne dziąseł).



Darmowy plan żywieniowy DASH CUKRZYCA znajdziesz na stronie diety.nfz.gov.pl

7 zasad dla cukrzyka



    1. Wsłuchaj się w swój organizm i reaguj na sygnały, które Ci daje.
    1. Monitoruj poziom cukru przed posiłkiem lub podaniem insuliny lub 1,5 do 2 godzin po jedzeniu. Sprawdzaj go za pomocą glukometru lub CGM - ciągłego monitoringu glikemii.
    1. Bezwzględnie przestrzegaj zaleceń lekarza dotyczących przyjmowania leków czy podawania insuliny.
    1. Informuj każdego lekarza, u którego się leczysz, że jesteś cukrzykiem i jakie leki bierzesz. Pamiętaj, że niektóre leki podwyższają zapotrzebowanie na insulinę (np. leki hormonalne).
    1. Przestrzegaj zaleceń dietetycznych ustalonych z lekarzem i dietetykiem. Nie pij alkoholu, wyeliminuj cukier z diety.
    1. Bądź aktywny fizycznie, uprawiaj sport.
    1. Przestrzegaj higieny. Przy wysokim poziomie cukru we krwi, nawet niewielkie skaleczenie może się długo goić.



Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.

Opis alternatywny zdjęcia: infografika z napisem "Cukrzyca — jedna choroba, różne oblicza". W centrum zdjęcie owoców i warzyw, po prawej — dłoń, a w niej glukometr. Na samym dole kolejny napis akcji -„Środa z profilaktyką”, logo NFZ i ministerstwa zdrowia.